کمالگرایی چیست ؟ برخی از افراد تصور می کنند که کمالگرایی یک ویژگی خوب است و برخی دیگر آن را ویژگی منفی و آزار دهنده می دانند . کمالگرایی باعث می شود تا برای استاندارد های بالا ، خود را تحت فشار قرار دهیم و نسبت به خود ، تفکر سختگیرانه داشته باشیم . در حالت طبیعی افراد باید سطح رضایت از زندگی را در خود افزایش دهند و برای آن باید اهداف و استاندارد های مشخصی را برای خود تعیین و برای دستیابی به آن ها تلاش کرد و خود را به خاطر کامل انجام ندادن کار ها سرزنش نکرد . بین پیگیری موثر و کار آمد امور زندگی با تلاش نا کار آمد برای کمال گرایی تفاوت زیادی وجود دارد. در این مطلب همراه با روان درمانی کوتاه مدت در تهران به بررسی بیشتر چگونگی شکل گیری کمال گرایی خواهیم پرداخت.
طبق نظر روانشناس مشاور پیش از ازدواج کمال گرایی به معنای کامل بودن نیست . هیچ شخصی نمی تواند کامل باشد و اگر نمی توان همیشه کامل بود پس چه زمانی می گوییم که فرد کمالگرا است .
تلاش بی رحمانه برای دستیابی به استاندارد های بالا چه برای خود و چه برای دیگران و همچنین مورد قضاوت قرار دادن ارزشمندی و توانمندی خود در رسیدن به استاندارد های سختگیرانه و ادامه دادن به آن ها با وجود این که فرد پیامد های منفی آن را تجربه کرده باشد .
وجود استاندرد های بالا در زندگی ممکن است که خوب باشد و نمی توان به بد بودن آن در هر شرایطی تاکید کرد . هدف داشتن در زندگی ، سطح رضایت از زندگی را افزایش می دهد ولی اگر رسیدن به این اهداف غیر ممکن باشد و یا برای رسیدن به آن باید هزینه های گزاف داده شود ، آن موقع احساس خوبی نخواهید داشت و کمال گرایی در چنین شرایطی دردسر ساز خواهد بود.
پاسخ مشخص و روشنی برای آن وجود ندارد زیرا که این موضوع کاملا بستگی به تفاوت های فردی دارد و این امر از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به عبارتی می توان گفت که افراد چگونه خود و دنیای اطرافشان را می بینند و طبق مطالعات انجام شده مطب روانشناسی کودکان نحوه ی نگرش فرد از همان سال های ابتدایی زندگی شکل می گیرد و تحت تاثیر تجارب اولیه نظیر خانواده ، جامعه ، مدرسه ، گروه همسالان و …. قرار می گیرد .
کمال گرایی تحت تاثیر همین تجربه ها و باور های اولیه شکل می گیرد و در نهایت به استاندارد های بالا و سخت گیرانه منجر می شود. مانند این جمله که من هرگز نباید اشتباه کنم. افراد معمولا در خانواده هایی بزرگ شده اند که به لذت و آرامش خیلی اهمیتی نمی دادند. و در مقابل عبانی و پرتوقع بودند و پرخاشگر و مضطرب بودند. و حالا که فرد به سن بزرگسالی رسیده است این والد مستبد و پرخاشگر را در خودش درونی کرده است. و این کنترل گری در فرد نهادینه شده است .والد تحقیر کننده و مقایسه کننده ای که میگوید تو فقط زمانی خوب هستی که بدون اشتباه باشی و یا بهترین باشی وگرنه از توجه از آسودگی از محبت و از مهربانی هیچ خبری نیست .
در حالیکه انسان ها باید در مسیر خوب بودن حرکت کنند نه کمال رسیدن به کمال یک هذیان است و من ندیدم کسی را که کسی کمالگرا باشد اما یک حس شرم و نقص در لایه های وجودی خودش نداشته باشد. و کمالگرای میخواهد این نقص و شرم را بپوشاند. ضمنا ریشه کمالگرایی وسواس هست .وسواسی که ریشه در تعارضات دوران بچگی زیر سه سال دارد .
از علائم کمال گرایی می توان به نا امنی اشاره کرد ، آن ها که در خود احساس امنیت می کنند کمتر دچار مشکل کمال گرایی می شوند. زیرا از توان مثبت اندیشی خاصی برخوردارند. که قبل از تمرکز کردن بر جنبه های منفی ، خصوصیات مثبت خود را می بینند. مورد دیگر خود کم بینی می باشد که به عنوان احساس غیر واقعی مورد پذیرش عموم قرار نگرفتن است. که در نتیجه ضعفی واقعی و یا فرضی در شخص به وجود می آید . به طور کلی ، کسانی که خود کم بینی دارند به یکی از دو روش زیر برخورد می کنند و تمام تلاش خود را به کار می گیرند تا بزرگ به نظر برسند و یا سکوت می کنند . هر چقدر فرد خود را کوچک تر ببیند ، به خود سخت تر خواهد گرفت .
نیروی منفی نگری قدرتمندی در فرد به وجود می آورد. هر حطایی که از فرد سر بزند آن را بسیار بزرگ می بیند و احساساتتان را تشدید می کند. و هر قدم اشتباهی را یک فاجعه تلقی می کند. و در حالت کلی فرد را نسبت به اشتباهاتش حساس می کند . حس امنیت زمانی ایجاد خواهد شد. که خود را همانطور که هست بپذیرید و بشناسید . اگر خود را با تمام خطا هایی که دارید بپذیرید. در مقابل تند ترین انتقاد ها بسیار قوی عمل خواهید کرد. مقایسه کردن خود با دیگران و این که فکر کنید دیگران بدون مشکل هستند و خود را پایین تر از فرد دیگر ببینید دچار مشکل خواهید شد. نارضایتی از زندگی و دوست نداشتن زندگی از موارد دیگر است .
البته همه ی کمال گرا ها به این صورت نیستند. ولی چنین افرادی آرزو می کنند که کاش زندگی بهتری داشتند. رو به رو شدن با واقعیت و عیب ها آسان نیست. بلکه یک مهارت است که هر فردی باید آن را بیاموزد و با کمک مشاوران می توان این مهارت ها را آموخت. در حالت کلی از آن جایی که در زندگی فرد بین خواسته ها و آن چه که در واقعیت است. خلا و فاصله صورت می گیرد باعث به وجود آمدن مشکلاتی می شود و ممکن است فرد هدف های غیر منطقی برای خود در نظر بگیرد. و با نرسیدن به آن ها این فاصله را بیشتر کند به همین علت آگاهی از توانایی های خود و تعیین هدف بر اساس آن بسیار موثر خواهد بود.
بعد از خواندن مطلب چگونگی شکل گیری کمال گرایی و با علم به اینکه هیچکس کامل نیست. با علم براینکه کمال فقط مخصوص خداست و ماخوبیم حتی اگر کامل نباشیم. و نمی توانیم کامل مطلق باشیم . و با همان توانایی که داریم شروع کنیم .
